آمازون

طوطی آمازون که به دلیل هوش بالا و توانایی تقلید صدا مشهور است، به گروهی از طوطی‌ها از جنس Amazona تعلق دارد. این جنس شامل گونه‌های مختلفی از طوطی‌ها است که اغلب بومی مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری آمریکای مرکزی، جنوبی و جزایر کارائیب هستند.

نام علمی جنس:
• Amazona

زیرگروه‌ها و گونه‌های مهم طوطی آمازون:

طوطی‌های آمازون شامل حدود 30 گونه مختلف هستند. برخی از گونه‌های شناخته‌شده عبارتند از:
 1. طوطی آمازون دو رنگ (Amazona amazonica):
• زیستگاه: مناطق شمالی آمریکای جنوبی.
• ویژگی: پرهای سبز با جزئیات زرد و آبی روی سر.
 2. طوطی آمازون بال‌نارنجی (Amazona amazonica):
• زیستگاه: جنگل‌های آمریکای جنوبی.
• ویژگی: پرهای سبز با بال‌هایی که حاشیه نارنجی دارند.
 3. طوطی آمازون پیشانی آبی (Amazona aestiva):
• زیستگاه: برزیل، آرژانتین، و بولیوی.
• ویژگی: پیشانی آبی روشن و پرهای سبز روشن.
 4. طوطی آمازون پیشانی زرد (Amazona ochrocephala):
• زیستگاه: مناطق آمریکای مرکزی و شمال آمریکای جنوبی.
• ویژگی: سر زرد و بدن سبز.
 5. طوطی آمازون سر زرد (Amazona oratrix):
• زیستگاه: مکزیک.
• ویژگی: پرهای زرد روی سر و سبز در بدن.
 6. طوطی آمازون تاج زرد (Amazona auropalliata):
• زیستگاه: مناطق گرمسیری آمریکای مرکزی.
• ویژگی: تاج زرد در بالای سر.
 7. طوطی آمازون شاهی (Amazona guildingii):
• زیستگاه: جزایر سنت وینسنت در کارائیب.
• ویژگی: پرهای سبز با جزئیات آبی و زرد.
 8. طوطی آمازون لیلک (Amazona finschi):
• زیستگاه: آمریکای مرکزی.
• ویژگی: سر متمایل به بنفش یا لیلکی.

خصوصیات عمومی طوطی‌های آمازون:
• اندازه: بین 25 تا 40 سانتی‌متر.
• وزن: 300 تا 700 گرم.
• رنگ‌بندی: بیشتر گونه‌ها سبز هستند، اما الگوهای زرد، آبی و قرمز در سر یا بال‌ها دیده می‌شود.
• هوش: بسیار باهوش و اجتماعی با توانایی بالای تقلید کلمات و صداها.

تعیین جنسیت در طوطی‌های آمازون (Amazona parrots) از روی ظاهر به دلیل شباهت زیاد بین نر و ماده معمولاً دشوار است. بیشتر گونه‌های طوطی آمازون مونومورفیک هستند، به این معنا که نر و ماده از نظر ظاهری بسیار شبیه به یکدیگر هستند. با این حال، می‌توان از روش‌های زیر برای تعیین جنسیت استفاده کرد:

روش‌های تعیین جنسیت:
1. روش‌های ظاهری (برای برخی گونه‌ها):
در برخی از گونه‌های خاص طوطی آمازون، تفاوت‌های کوچکی وجود دارد:
• طوطی آمازون پیشانی آبی (Amazona aestiva):
• نرها معمولاً رنگ آبی بیشتری روی سر دارند، در حالی که ماده‌ها رنگ آبی کمتری دارند.
• طوطی آمازون بال نارنجی (Amazona amazonica):
• نرها ممکن است بال‌هایی با رنگ نارنجی روشن‌تر داشته باشند.
2. بررسی رفتار:
• نرها: ممکن است در زمان جفت‌گیری رفتارهای قلمروطلبانه‌تر، پرخاشگرانه‌تر یا نمایش‌های بصری بیشتری از خود نشان دهند.
• ماده‌ها: اغلب در رفتار آرام‌تر هستند و در دوران جفت‌گیری تمایل بیشتری به لانه‌سازی نشان می‌دهند.
3. اندازه و ساختار بدن:
• در بسیاری از گونه‌ها، نرها کمی بزرگ‌تر هستند و سر پهن‌تری دارند. ماده‌ها جثه کوچک‌تر و سری باریک‌تر دارند.
4. آزمایش DNA (روش دقیق):
• این روش مطمئن‌ترین راه برای تعیین جنسیت طوطی آمازون است. آزمایش معمولاً از طریق نمونه پر یا خون انجام می‌شود.
• قابل انجام در کلینیک‌های دامپزشکی یا آزمایشگاه‌های تخصصی پرندگان.
5. بررسی اندام تناسلی (Endoscopy):
• این روش با استفاده از یک دوربین کوچک برای مشاهده اندام‌های داخلی پرنده انجام می‌شود. این کار نیاز به بیهوشی کوتاه‌مدت دارد و در کلینیک دامپزشکی تخصصی صورت می‌گیرد.
نکات مهم:
• اگر جنسیت پرنده برای اهداف خاصی مانند جفت‌گیری مهم است، بهتر است از روش‌های علمی مانند آزمایش DNA استفاده کنید.
• تعیین جنسیت تنها برای برخی گونه‌ها از طریق ظاهر امکان‌پذیر است و حتی در این موارد هم خطا وجود دارد.

رژیم غذایی طوطی آمازون (Amazona parrots) باید متنوع، متعادل و شامل مواد مغذی مناسب باشد تا سلامت جسمی و روانی این پرنده باهوش حفظ شود. تغذیه درست نه تنها باعث شادابی و انرژی پرنده می‌شود، بلکه از مشکلاتی مانند چاقی، کمبود مواد مغذی، و بیماری‌های مرتبط با تغذیه جلوگیری می‌کند.

رژیم غذایی مناسب طوطی آمازون:

1. پلت‌های تجاری (Pellets) - 50-70% از رژیم:
• پلت‌های باکیفیت مخصوص طوطی‌ها، منبعی متعادل از ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند.
• اطمینان حاصل کنید که پلت‌ها بدون افزودنی‌های مضر، رنگ‌های مصنوعی یا شکر اضافی باشند.

2. میوه‌ها (10-20% از رژیم):

میوه‌ها باید تازه و متنوع باشند. برخی از میوه‌های مناسب عبارتند از:
• سیب (بدون هسته)، موز، انبه، پاپایا، پرتقال، کیوی، و توت‌ها.
• توجه:
• آووکادو و هسته میوه‌ها برای طوطی‌ها سمی هستند و باید کاملاً اجتناب شود.
• مقدار مصرف میوه را کنترل کنید، زیرا قند طبیعی موجود در آن‌ها می‌تواند باعث چاقی شود.

3. سبزیجات (20-30% از رژیم):

سبزیجات تازه و برگ‌دار بخش مهمی از رژیم غذایی هستند.
• مناسب: اسفناج، کلم بروکلی، هویج، نخودفرنگی، کدو سبز، فلفل دلمه‌ای، و کرفس.
• سبزیجات رنگارنگ مانند هویج و فلفل دلمه‌ای حاوی بتاکاروتن هستند که برای سلامت پرنده مفید است.

4. دانه‌ها و مغزها (10% یا کمتر از رژیم):
• دانه‌های سالم مانند تخم کتان، ارزن، و تخمه آفتابگردان (در حد متعادل).
• مغزهایی مانند بادام، گردو، و فندق (خام و بدون نمک) به عنوان میان‌وعده یا جایزه.
• مصرف بیش از حد مغزها و دانه‌ها می‌تواند منجر به چاقی شود.
5. غلات و حبوبات:
• غلات کامل مانند برنج قهوه‌ای، جو دوسر، و کینوا.
• حبوبات پخته‌شده مانند عدس و نخود نیز منابع خوبی از پروتئین هستند.
6. پروتئین حیوانی (به مقدار کم و گاه‌به‌گاه):
• تخم‌مرغ آب‌پز یا پخته‌شده می‌تواند به عنوان یک منبع پروتئین اضافی استفاده شود.
7. آب تازه و تمیز:
• آب باید همیشه در دسترس باشد و روزانه تعویض شود.

مواد غذایی ممنوع:
• آووکادو
• شکلات
• کافئین
• الکل
• غذاهای شور یا چرب
• غذاهای فرآوری‌شده و حاوی قند یا نمک
• هسته میوه‌ها (مانند سیب یا زردآلو)

نکات مهم:
• رژیم غذایی باید متنوع باشد تا تمام نیازهای تغذیه‌ای پرنده تأمین شود.
• از دادن غذاهای انسانی (مانند چیپس، نوشابه، یا غذاهای پرادویه) به طوطی اجتناب کنید.
• اگر قصد دارید تغییراتی در رژیم غذایی پرنده ایجاد کنید، این کار را به تدریج انجام دهید تا پرنده به غذای جدید عادت کند.

محل قرارگیری و نگهداری طوطی آمازون (Amazona parrots) باید به گونه‌ای باشد که نیازهای جسمی، روانی، و اجتماعی این پرنده باهوش و پرانرژی تأمین شود. طراحی مناسب محیط زندگی، نه‌تنها باعث سلامت و شادابی پرنده می‌شود، بلکه از بروز مشکلات رفتاری و بیماری‌ها جلوگیری می‌کند.

ویژگی‌های محل مناسب برای طوطی آمازون:
1. اندازه قفس:
• حداقل ابعاد قفس:
• عرض: 80 سانتی‌متر
• طول: 100 سانتی‌متر
• ارتفاع: 120 سانتی‌متر
• طوطی آمازون به فضای کافی برای حرکت، بازی، و بال زدن نیاز دارد.
• میله‌های قفس باید از جنس مقاوم (استیل ضدزنگ) و فاصله بین آن‌ها حدود 2 سانتی‌متر باشد تا سر یا پای پرنده گیر نکند.
2. موقعیت قفس:
• قفس را در مکانی آرام اما پرتردد خانه قرار دهید تا پرنده بتواند با اعضای خانواده تعامل داشته باشد.
• از قرار دادن قفس در معرض نور مستقیم خورشید یا جریان هوای سرد و گرم (مانند نزدیک بخاری یا کولر) خودداری کنید.
• محیط باید عاری از دود، بوی مواد شیمیایی، و گازهای مضر (مانند گاز حاصل از تفلون داغ) باشد.

3. نور و تهویه:
• نور طبیعی: طوطی‌های آمازون به نور طبیعی برای حفظ چرخه خواب و بیداری نیاز دارند. اگر نور کافی وجود ندارد، از لامپ‌های UVB مخصوص پرندگان استفاده کنید.
• تهویه مناسب ضروری است، اما از جریان مستقیم باد پرهیز کنید.
4. چوب نشیمنگاه:
• از چوب طبیعی (مانند چوب درختان میوه) با قطر متنوع استفاده کنید تا از مشکلات پا و ناخن جلوگیری شود.
5. اسباب‌بازی‌ها:
• طوطی‌های آمازون به اسباب‌بازی‌های متنوع برای سرگرمی و تحریک ذهنی نیاز دارند:
• اسباب‌بازی‌های جویدنی: از چوب‌های طبیعی، طناب‌های ایمن یا اسباب‌بازی‌های چوبی.
• اسباب‌بازی‌های فکری: مانند پازل‌های مخصوص پرندگان یا بازی‌های آموزشی.
• اسباب‌بازی‌ها را مرتباً تغییر دهید تا پرنده خسته نشود.
6. ظروف غذا و آب:
• از ظروف استیل ضدزنگ یا سرامیکی استفاده کنید که راحت تمیز شوند.
• آب تازه و تمیز باید همیشه در دسترس باشد و روزانه تعویض شود.
7. محیط امن بیرون از قفس:
• طوطی آمازون باید روزانه 2-3 ساعت خارج از قفس باشد تا پرواز کند و با محیط تعامل داشته باشد.
• محیط بیرون از قفس باید ایمن باشد:
• سیم‌های برق، مواد شیمیایی، گیاهان سمی، و اشیای خطرناک را دور از دسترس پرنده قرار دهید.
عوامل مهم دیگر:
1. دمای مناسب:
• دمای محیط بین 18-25 درجه سانتی‌گراد ایده‌آل است.
• از تغییرات شدید دما یا قرارگیری در معرض سرمای زیاد جلوگیری کنید.
2. صدا و آرامش:
• طوطی آمازون پرنده‌ای اجتماعی است، اما به استراحت و سکوت در ساعات خاصی از روز نیاز دارد. قفس را شب‌ها در مکانی آرام و کم‌نور قرار دهید.
3. تعامل اجتماعی:
• طوطی آمازون به تعامل مداوم با صاحب خود نیاز دارد. اگر زمان کافی برای او ندارید، می‌توانید یک همدم دیگر (ترجیحاً از همان گونه) برای او فراهم کنید.
4. تمیزی و بهداشت:
• کف قفس باید با سینی یا کاغذ پوشانده شود و روزانه تمیز گردد.
• ظروف غذا، چوب نشیمن، و اسباب‌بازی‌ها را مرتباً بشویید.
نکات پایانی:
• فراهم کردن محیطی شاد، ایمن و پویا برای طوطی آمازون باعث جلوگیری از افسردگی و بروز رفتارهای مخرب (مانند پرکنی) می‌شود.
• این پرندگان هوش بالایی دارند و محیط زندگی آن‌ها باید هم از نظر فیزیکی و هم ذهنی تحریک‌کننده باشد.